Русский
English
2025-yil 1-noyabrda Samarqandda har bir davlatning raqamli kelajakni shakllantirishda diplomatik imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan dunyodagi ilk xalqaro hujjat — Texnologik diplomatiya bo‘yicha Samarqand deklaratsiyasi (Samarkand Declaration on Tech Diplomacy) imzolandi.
Ushbu nufuzli tadbirda “El-yurt umidi” jamgʻarmasi ijrochi direktori, yuridik fanlar doktori, professor Gulnoza Ismailova Tech Diplomacy Forum Kuzatuv kengashi a’zo sifati ishtirok etdi.
“El-yurt umidi” jamgʻarmasi Texnologik diplomatiya boʻyicha Samarqand deklaratsiyasida belgilangan tamoyillarni amaliy joriy etish va ilgari surishda faol ishtirok etadi. Jamgʻarma xalqaro hamkorlar bilan birgalikda axloqiy va inklyuziv raqamli rivojlanish sohasida koʻp tomonlama aloqalarni mustahkamlashni, shuningdek, raqamli huquqlar va barqaror rivojlanish tamoyillarini izchil ravishda targʻib qilishni maqsad qilgan.
Taʼlim dasturlari, ekspertlik tashabbuslari va xalqaro loyihalar orqali jamgʻarma yangi texnologiyalar jamiyat manfaatlariga xizmat qiladigan hamda Oʻzbekistonning texnologik diplomatiya sohasidagi global mavqeyini mustahkamlaydigan muhitni shakllantirish ishlarini davom ettiradi.
Imzolash marosimi 1985-yildan beri birinchi marta Parijdan tashqarida o‘tkazilayotgan YUNESKOning 43-Bosh konferensiyasi doirasida bo‘lib o‘tdi. Ushbu voqea 2027-yilgacha dunyoning barcha mintaqalarini qamrab oladigan hamda 2030-yilgacha butunjahon birlashuvini ta’minlaydigan xalqaro jarayonning boshlanish nuqtasiga aylandi.
Texnologik diplomatiya instituti (Tech Diplomacy Institute, TDI) UNESCO ko‘magida Markaziy Osiyo davlatlarining davlat sektori, biznes, ta’lim sohasi va fuqarolik jamiyati vakillarini asoschi va kuzatuvchi sifatida birlashtirib, raqamlashtirish davrida texnologiyalarni boshqarishning demokratlashtirish bo‘yicha global tashabbusni boshlab berdi.
Ushbu voqea Markaziy Osiyoning xalqaro hamkorlikning yangi sahifasini ochayotgan mintaqa sifatidagi rolini ta’kidladi. Bu yerda diplomatiya innovatsiyalar bilan uyg‘unlashmoqda, rivojlanayotgan davlatlar esa global raqamli tartibni shakllantirishda teng huquqli ishtirokchilarga aylanmoqda.
“Asrlar davomida sivilizatsiyalarni bog‘lab kelgan Buyuk Ipak yo‘li chorrahasida bugun biz umumiy kelajagimizga raqamli yo‘l qurmoqdamiz”, — ta’kidladi Ayumi Mur Aoki, TDI (Fransiya) asoschisi va prezidenti.
Bugungi kunda dunyodagi 170 dan ortiq mamlakatda doimiy texnologik elchilar yo‘qligi va raqamli tartibga solishdagi nomuvofiqliklar tufayli global iqtisodiyot har yili 2,8 trillion AQSh dollari miqdorida yo‘qotishlarga duch kelayotgani sharoitida (Economist Impact, 2025), Samarqand deklaratsiyasi sun’iy intellekt, ma’lumotlarni himoya qilish, kiberxavfsizlik va yangi texnologiyalar sohalarida global standartlarni muvofiqlashtirish uchun xalqaro platformani shakllantirishga hissa qo‘shadi.
Deklaratsiya imzolovchilari tomonidan:
• texnologiya sohasida elchilar yoki shunga o‘xshash diplomatik vakillarni tayinlash;
• texnologik tartibga solish masalalarini tashqi siyosatga integratsiya qilish;
• axloqiy va inklyuziv raqamli rivojlanish bo‘yicha ko‘p tomonlama hamkorlikda ishtirok etish;
• raqamli huquqlar va barqaror rivojlanish tamoyillarini ilgari surish bo‘yicha taklif va tavsiyalar qo‘llab-quvvatlandi.
“Texnologiyalar davlat chegaralaridan oshib ketgan, biroq diplomatiya hanuzgacha ularning rivojlanish sur’atiga yetib bormagan”, — dedi doktor Taufiq Jellassi, YUNESKO Bosh direktorining o‘rinbosari va TDI Kuzatuv kengashi raisi. — “Samarqand deklaratsiyasi zamonaviy raqamli dunyo talab qilayotgan xalqaro hamkorlik ruhini ifodalaydi”.
Texnologik diplomatiya bo‘yicha Samarqand deklaratsiyasi YUNESKO, shuningdek, O‘zbekiston, Tojikiston, Qozog‘iston va Qirg‘iziston vakillari tomonidan imzolandi. Imzolovchilar orasida IT Park Uzbekistan (O‘zbekistondagi asosiy hamkor), High Technology Park of the Kyrgyz Republic, TBC Bank Uzbekistan, shuningdek, Markaziy Osiyoning davlat idoralari, ta’lim muassasalari va texnologik hamjamiyatlari ishtirok etdi.
Imzolovchilar ta’kidlashicha, texnologiyalar sohasidagi diplomatiya birgalikdagi harakatlar va amaliy natijalarga asoslanishi zarur. Buning uchun qo‘shma tajriba loyihalari, sinov maydonchalari va bilim almashish platformalari tashkil etiladi. Davlatlar o‘rtasidagi ishonchni aniq natijalar va o‘lchab bo‘ladigan yutuqlar orqali mustahkamlash sun’iy intellekt, kiberxavfsizlik va ma’lumotlarni himoya qilish yo‘nalishlaridagi taraqqiyotning muhim sharti sifatida belgilandi.
Deklaratsiya YUNESKOga a’zo barcha davlatlar uchun ochiq bo‘lib, u bilan www.tech-diplomacy.com/samarkand-declaration manzilida tanishish mumkin.
Ma’lumot uchun: Texnologik diplomatiya instituti (Tech Diplomacy Institute, TDI) — texnologiyalar va global siyosat sohalarini birlashtiruvchi dunyodagi birinchi institutdir. YUNESKO ko‘magida institut hukumatlar, texnologiya sektori, akademik va fuqarolik jamiyatlari o‘rtasidagi xalqaro hamkorlikni rivojlantirib, texnologiyalarni boshqarishda axloqiy, inklyuziv va barqaror yondashuv tamoyillarini diplomatiya, ta’lim va ilmiy tadqiqotlar orqali ilgari suradi.